Weer op reis! Koffieplantages & indianenfamilie

Zoals beloofd wat sneller terug, en zoals beloofd met een berg avonturen en prachtige foto’s. Een iets langer verhaaltje is het gevolg, maar met name het laatste stukje over de redeb van ons verblijf bij een indianenfamilie in zuid-Colombia mag dan ook interessant genoemd worden lijkt me zo. Na een rokerige afscheidsavond met Andrés en Juliana (check de laatste foto’s van het album Medellin op www.picasaweb.google.com/dennisvoes) is de reisdraad weer opgepikt. Na anderhalve maand stad mochten we dan weer eindelijk genieten van natuur, weelderige landschappen, koffievelden, afmattende wandelingen, paardrijdtochten, krachtig stromende riviertjes, verstrekkende uitzichten, dichtbegroeide jungle, agriculturele dorpjes en ga zo maar door.

Na 6-7 uurtjes bussen kwamen we aan in Salento, een rustig dorpje tussen de Colombiaanse koffieplantages. Net aangekomen, bleek mijn foefje ter beoordeling van de algehele sfeer wederom te werken: het gedrag van (straat)honden. Serieus, een prima reflectie van het reilen en zeilen op je nieuwe bestemming. En in Salento niets dan kwispelende, vrolijke honden spelend op straat en plein. Samen met de groene in wolken gehulde heuvels, bijzonder vriendelijke Colombianen en prachtige zonsondergangen is het er niet verkeerd toeven.

Voor de eerste nacht wisten we een dormitory bij een zelfvoorzienende boerderij buiten het dorp te regelen - slechts 20 minuten door de modderige drab glibberen en je bent er al.. Omgeven door limoenbomen, bamboe, bananenplanten, ananasplanten, koffieplanten, sinaasappelstruiken, bramenstruiken en niets dan groen, is het echter geen verkeerde plek om je schoenen te moeten poetsen. Na een nachtje bijkomen gingen we op zoek naar een plekje voor ons tentje, vastberaden om de dagelijkse regen en frisse nachten te trotseren. Getipt eens bij Alfredo’s pizza te informeren, kon hij ons naast een heerlijk pizzaatje ‘helaas’ alleen een cabaña aanbieden: een houten 6-persoons privéhuisje met 2 balkonnetjes, tuin, keuken, eetkamer, douche… een waar paradijsje voor een vriendenprijsje en zeker geen verkeerd alternatief t.o.v. koukleumen in een verregend tentje! Voor de liefhebber van leedvermaak echter geen zorgen, die ‘kans’ krijgen we heus wel weer ;-)
Onze plek gevonden, was het tijd om de Cocora vallei te bezoeken, 11km verderop. De jeeps naar de vallei afwijzend begonnen we aan de stevige wandeling, ondertussen foto’s schietend - www.picasaweb.google.com/dennisvoes - zodat ook jullie kunnen meegenieten van het prachtige landschap . Aangekomen sprongen we op het paard (een gezamenlijk cadeautje van m’n ouders, hartstikke bedankt mams, paps!) om modderpaden, stromende rivieren, rotspaden en jungle te doorkruisen, op weg naar een kolibrievoederplaats hogerop in de bergen. Bijkomend met een stuk kaas en hete panela-thee, was het heerlijk om de zevental verschillende kolibriesoorten te zien langszoeven. Bevangen door hun onderling gekibbel, razendsnelle vleugelslag en onmogelijke vliegbewegingen, leverde veel geduld weer enkele mooie plaatjes op. Te voet afdalend kruisten we nog enkele vrijlopende koeien, paarden, alsmede een lokale boer die ons een kortere weg liet zien nadat een aardverschuivinkje de weg wat had bemoeilijkt. De gast met 2 machetes en bijlen achtervolgend, liepen we tussen 60 meter lange palmbomen - gehuld in de wolken en omgeven door open grasvelden en koeienweides een merkwaardig gezicht.

Teruggekomen ontmoetten we Khaled, een open Spanjaard met een herkenbare nerveuze houding: de eerste weken van je eerste reis alleen. Moet zeggen dat ik toch ergens een vleugje jaloers was, mis die spanning toch wel (hoewel ik de spanning voor het onbekende spoedig zou ervaren). Na een bezoekje aan de agriculterele velden van de boerderij waar we onze eerste nacht verbleven, was het tijd om ons 18-urig reisje naar Sibundoy aan te vangen, in de Putumayo-provincie. Met het adres van indianensjamaan Don Juan Baptista op zak, getipt door Andrés, gingen we op pad naar deze indianenfamilie enkele kilometers buiten Sibundoy. Na zo’n 4 jaar gelezen te hebben over de betekenis, het doel en effect van indianenrituelen, wordt het tijd om hun wereld eens zelf te gaan verkennen. Naast het adres uit betrouwbare hand gekregen te hebben, was er nog een reden waarom we ons geen zorgen hoefden te maken over een eventueel materialistisch geworden toeristenuitbuitende sjamaan - iets wat met het innemen van hallucinerende jungleplanten tijdens zo’n ritueel niet geheel risicoloos is. Nee, de meeste toeristen mijden de hele Putumayo-provincie, aangezien in het oosten van de provincie niet enkel de amazonejungle begint maar ook het terrein van de bijzonder afgezwakte FARC. Sibundoy, gelegen in de bergen en een ruime 2 uur verwijderd van de amazone, is echter absurd veilig in vergelijking met eerder bezochte bestemmingen als Matamoros, San Pedro Sula of Managua. Enkele types aldaar mogen ze rustig in de junglegevangenis verderop in de Colombiaanse amazone plaatsen, een open gevangenis waar ontsnappen kinderspel is, maar om vervolgens te overleven in de amazonejungle praktisch onmogelijk..

Aangekomen na de afmattende reis, mochten we in een houten huisje in de tuin van de indianenfamilie inhuizen. Kapot of niet, het was 28 november, dus moesten er eerst nog enkele pilsjes geproost worden op mijn 1-jarig jubileum. Ja mensen, het is alweer een jaar geleden dat vlucht KL 0661 landde op George Bush airport te Houston, Texas. Genietend van de zonsondergang met een Colombiaans poker-pilsje en wederom omgeven door vrolijke kwispelende honden, vielen we heerlijk in slaap.

Echter niet voor m’n zoektocht naar aardappels en tomaten. Na een ruime kilometer lopen kwam ik een klein winkeltje tegen, alwaar ze me enkel brood konden aanbieden. Een beetje kletsend met de familie, kwamen er na 20 minuutjes echter aardappelen en tomaten tevoorschijn uit hun privékeuken, aangevuld met een uitnodiging om samen met Diana terug te komen voor een bord sancocho, een Colombiaanse plattelandslunch. Om ons welkom te heten in het Colombiaanse buitenleven. Jep geloof dat we in Nederland naast centraal-Amerika ook wat van de Colombiaanse gastvrijheid kunnen leren, en al helemaal jegens buitenlanders.
Een dag later teruggekomen, mochten we na een heerlijke en gezellige lunch met z’n tweeën achterop Victors motor klimmen om de buurt een beetje te leren kennen. Dat hij reeds onder de littekens zat van motorongelukken mocht de pret niet drukken. Zo stopte hij onder andere bij een door en door verroest kabelbaantje over een riviertje, met de woorden “we zijn hier in Colombia, en aan de andere kant van de plas ligt Nederland. Klim erin!”. Mezelf afvragend of het mes tegen m’n keel in Managua geen veiligere situatie was dan mezelf op enkele meters hoogte in dit verroeste wrak metaal te begeven, overwon uiteindelijk de nieuwsgierigheid of we het überhaupt zouden halen. De foto’s bewijzen dat het gelukt is, en illustreren tevens de enigszins opgeluchte houding van Diana nadat ook de terugkomst zonder ongelukken was verlopen. In de avond mochten we bij de familie thuis nog genieten van een waargebeurde film over de bezetting van een overheidsgebouw in hoofdstad Bogotá door de guerrillabeweging M-19. De beweging is na politieke vredesonderhandelingen in de jaren ’90 opgenomen in de Colombiaanse politiek, iets wat met de ELN en FARC guerrilla’s helaas niet is gelukt.

De dag erop de 5km naar Sibundoy zelf gelopen, ter verkenning, voor internet en uiteraard naar de markt om ook de indianenfamilie kennis te laten maken met ons Nederlandse bord hutspot. Een indianenfamilie achter 8 borden hutspot.. weer zo één van de velen opmerkelijke situaties op reis. Na de dag erop ook een pan hutspot naar Victor en familie te hebben gebracht, bleek Diana druk bezig met haar eerste pogingen om indianen-handwerkjes te maken. De vingervlugheid die de dochters zelf met draadjes en kralen lieten zien vereist echter nog flink wat maanden oefenen… Gecombineerd met mijn eerdere gesprek met ‘tuinman’ Franco over hun medicinale plantentuin en welke planten tijdens hun rituelen gebruikt worden, is het jammer dat het visum ons dwingt spoedig te verkassen. Volgens mij valt der een interessante berg kennis op te doen door deze familie enkele maanden te ‘helpen’. Voor nu is het echter tijd om me voor te bereiden op m’n eerste indianenritueel… Nieuwsgierig hoe een mens zich voelt, 2 dagen voor z’n eerste ritueel met hallucinerende middelen? Lees mee…

1-12-2011) Voorbereiden op m’n eerste indianenritueel
Kennis komt voort uit boeken, wijsheid komt voort uit ervaringen.

Na een kleine week acclimatiseren en integreren bij indiaan en sjamaan Don Juan Baptista en zijn familie, is het dan zover. Vier jaar lang hebben boeken en discussies mijn nieuwsgierigheid geprikkeld omtrent dit onderwerp. Indianenrituelen.
In theorie heb ik de betekenis, het doel en de effecten van verschillende indianenrituelen leren kennen, aangevuld met de vele visies en ervaringen van anderen die soortgelijke stappen hebben genomen in hun leven. Echter om deze ervaringen exact te vangen in woorden, inzichten te omschrijven met sluitende theorieën, is simpelweg niet mogelijk. We praten hier geen exacte wetenschappen: het concreet en logisch analyseren van de wereld met onze neocortex, het evolutionair gezien laatste deel van onze 3 hersendelen. Nee, de ceremonies en rituelen van de indianen hebben een ander doel: ervaren. Leren door eigen inzicht. Hoe? Door het betreden van, oftewel het ‘zien’ met het limbisch brein, een evolutionair gezien ouder deel van onze hersenen alwaar ‘voelen, voeden, angst en sex’ zich huishouden. Eet je een dag niets, heb je honger. Overlijdt je favoriete huisdier, voel je je verdrietig. Een berg beklim je niet zonder zekering, omdat je bang bent te vallen. En weet je nog, je eerste keer sex? Daar hoeven we nog niet eens over te beginnen, toch? Het limbisch brein controleert zaken die we accepteren zoals ze zijn, aangezien we ze niet kunnen controleren of beïnvloeden. Voor zover onze westerse visie.

In de indianenwereld vallen deze zaken wel te beïnvloeden. Echter onze vertrouwde bekende weg, de weg van beredeneren en analyseren, komt voort uit onze neocortex en biedt dus geen uitkomst. Rituelen en ceremonies, de trommelritmes, hallucinerende jungleplanten, zang, dans en weet ik veel wat ze nog meer uitspoken zijn de tools, de handvaten, die toegang verlenen tot ons limbisch brein. Door te ervaren. Hoe je een dergelijk ritueel ervaart, wat het met je doet en welke inzichten het oplevert hangt volledig af van ‘wat je er zelf naartoe brengt’, je ‘intent’. Je ervaring komt niet enkel voort uit het ritueel, het ritueel komt tevens voort uit je ervaring.

Al enkele jaren koester ik een flinke nieuwsgierigheid om deze stap te ervaren. Dat betekent echter niet dat ik overloop van rust en zelfverzekerdheid. Sterker nog, je kunt me rustig nerveus en angstig noemen. Maar hadden we dat niet allemaal toen we voor het eerst naar school gingen, voor het eerst op de fiets stapten en voor het eerst het toneel opgingen? Ik ga een wereld instappen die mij geheel vreemd en onbekend is, een wereld alwaar ik meer het kind op z’n eerste schooldag voorstel dan een ervaren volwassenen.
Naast het feit dat verscheidene indianen uit angst nog nooit dit ritueel zijn aangegaan, wil ik nog een ander detail kwijt omtrent de angst die ik voel. Na een traumatische ervaring in het ziekenhuis op zesjarige leeftijd, waardoor ik jarenlang flauwviel bij bloedprikken, heb ik een enorme weerstand (lees: angst) opgebouwd tegen alles wat de controle over mijn bewustzijn beïnvloedt. Nou lijkt mij het gebruik van hallucinerende planten tijdens een indianenritueel me een redelijk concreet voorbeeld om met deze traumatische angst geconfronteerd te worden, niet? Ironisch genoeg is het leven in het nu, oftewel het achter je laten van elke emotionele connectie met je verleden of toekomst, elk ’minitraumaatje’ wat er in je huishoudt, de eerst stap van het Inca medicijnenwiel (de weg naar moeder natuur in de Inca-wereld). Ik zal dus eerst mijn trauma moeten confronteren alvorens deze op te lossen? We gaan zien wat er gebeurt, maar al met al heb ik het gevoel dat ik deze stap oprecht ‘spannend’ mag noemen…

Niemand zal ooit ervaren wat ik ga ervaren, en daarmee zal ook niemand me kunnen voorbereiden op wat komen gaat. Eén boodschap der boekenkennis is echter gelijk: het contact leggen met moeder aarde zelf, jezelf verbinden met alles om je heen.. is een openbaring die niet in woorden te omvatten is, een ervaring die niet uit te leggen valt. Het valt enkel te ‘doen’. En die tijd is nu gekomen.

4-12-2011
Althans… dat dacht ik. Zoals niets in het leven met zekerheid te plannen valt, werd onze sjamaan op het laatste moment opgeroepen als vertegenwoordiger van een organisatie die deelneemt aan de indianenverkiezingen, die uiteraard net deze week plaatsvinden. En al lopen dingen zoals ze lopen, ik was na enkele dagen mentale voorbereiding wel ff bijzonder teleurgesteld. De sjamaan zelf baalde er ook van: het bleek dat er tevens enkele anderen indianenjongeren en een cameraploeg naar dit ritueel zouden komen. De Colombiaanse televisie wilde namelijk een sfeerimpressie van het ritueel filmen, als onderdeel van een soort documentaire over Don Juan Baptista. Een jaar geleden was Don Juan Baptista namelijk uitgenodigd een ritueel te begeleiden in Houston, Texas (had ‘m toen nog ff gemist). Hij werd echter gearresteerd en tussen de Mexicaanse drugshandelaren in de cel gegooid, totdat na een maand de situatie ietwat opgehelderd was. Das wel een heel ander welkomstgevoel dan wij tot nu toe mogen ervaren alhier..

Met dat in gedachten vingen we de reis aan naar Ecuador. En ondanks ff teleurgesteld te zijn geweest dat m’n eerste indianenritueel uitgesteld is, geldt ook voor Ecuador: nieuw land, nieuwe kansen!